هوش مصنوعی؛ مانعی بر سر راه تغییر کاربری غیرقانونی اراضی کشور
تغییر کاربری اراضی، یکی از دغدغه‌هایی است که در سال‌های اخیر به یک چالش بزرگ در سطح کشور تبدیل شده است. این تغییرات که به دلائل مختلف در نقاط مختلف کشور رو به افزایش است، به مرور زمان آسیب‌های جبران‌ناپذیری به محیط زیست و منابع طبیعی وارد می‌کند.
سامانه پایش اراضی کشور به منظور رصد دقیق و جامع تغییرات زمین طراحی و توسعه داده شده است.
تغییر کاربری اراضی یکی از معضلات بزرگ سال‌های اخیر در کشور است که به دلایل مختلف در حال افزایش است. این تغییرات که اغلب به‌صورت غیرقانونی انجام می‌شود، خسارت‌های جبران‌ناپذیری به محیط‌زیست و منابع طبیعی وارد کرده و پیامدهای بلندمدتی بر توسعه پایدار دارد. وسعت زیاد اراضی کشور و نبود نظارت میدانی مداوم، فرصت‌های بیشتری برای سودجویان فراهم کرده است. برای مقابله با این چالش، سامانه پایش اراضی طراحی و عملیاتی شده است که با تکیه بر فناوری‌های پیشرفته و هوش مصنوعی، رصد و کنترل تغییرات اراضی را امکان‌پذیر می‌سازد.
سامانه پایش اراضی کشور و اهداف آن
این سامانه که بخشی از پروژه پنجره واحد مدیریت زمین است، با هدف نظارت دقیق بر تغییرات زمین در سطح کشور توسعه یافته است. این پروژه با نظارت ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی، کارفرمایی سازمان فناوری اطلاعات ایران و حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اجرایی شده است. هدف اصلی سامانه، ایجاد زیرساخت‌های پیشرفته برای شناسایی و مدیریت تغییرات کاربری اراضی و ارائه داده‌های دقیق به نهادهای نظارتی است.
اجزای اصلی سامانه
سامانه پایش اراضی شامل چندین زیرسیستم کلیدی است:
- هسته پردازشگر تصاویر ماهواره‌ای: این بخش وظیفه پردازش تصاویر ماهواره‌ای را بر عهده دارد. تصاویر ارسالی از ماهواره‌های مختلف مانند لندست ۸ و ۹، سنتینل۲ و ماهواره خیام به‌صورت دوره‌ای دریافت و تحلیل می‌شوند.
- سیستم خودکار شناسایی تخلفات: این سیستم با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی، تخلفات در تغییر کاربری اراضی را شناسایی و گزارش می‌کند.
- سیستم مدیریت یکپارچه ارجاع و پیگیری: اطلاعات استخراج‌شده از سامانه برای نهادهای نظارتی و اجرایی ارسال می‌شود تا اقدامات لازم انجام شود.
- داشبورد مدیریتی: این داشبورد با ارائه تصاویر پردازش‌شده و گزارش‌های به‌روز، امکان تصمیم‌گیری سریع و استراتژیک را برای مدیران فراهم می‌کند.
نحوه عملکرد سامانه
سامانه به‌طور مستمر تصاویر ماهواره‌ای با رزولوشن متوسط و پایین را دریافت و پردازش می‌کند. در مرحله اول، نویزهای احتمالی تصاویر حذف شده و سپس با الگوریتم‌های یادگیری عمیق تحلیل می‌شوند. این تحلیل‌ها تغییرات ایجادشده در کاربری زمین را شناسایی و طبقه‌بندی می‌کنند. استفاده از هوش مصنوعی باعث افزایش دقت شناسایی و کاهش خطا در خروجی‌ها شده است.
نتایج فاز آزمایشی و مسیر پیش رو
در فاز آزمایشی، سامانه در ۱۲ استان کشور به اجرا درآمد. طی این فاز، بیش از ۳۸,۶۷۹ تغییر در اراضی شناسایی شد. ارزیابی میدانی نشان داد که دقت سامانه به‌طور متوسط ۸۰ درصد است که در مقایسه با سامانه‌های مشابه بین‌المللی، مطلوب محسوب می‌شود.
در آینده، سامانه با هدف بهبود دقت تشخیص، افزایش پهنه تحت پوشش و گسترش کلاس‌های کاربری تغییرات توسعه خواهد یافت. این تلاش‌ها گامی مؤثر برای حفاظت از منابع طبیعی و تقویت توسعه پایدار کشور خواهد بود.
ارسال به دوستان