اقتصاد دانش بنیان دیجیتال

دکتر مهدی فقیهی دبیر ستاد توسعه فناوری اطلاعات، ارتباطات و فضای مجازی معاونت علمی، بابیان اینکه ایران به سهم خود در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در دنیا  دست نیافته است اظهار کرد:  بر اساس آن چیزی که پیش‌بینی‌شده است و نهادهای بین‌المللی بر آن صحه می‌گذارند، بخش اطلاعات و ارتباطات با توجه، به سهم یک‌درصدی از جمعیت دنیا به جایگاه مطلوبی در این حوزه دست نیافته است.

وی افزود: غالب اعتبارات در دسترس در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، در حال حاضر در حوزه ارتباطات است. به این معنی که  سهم عمده بخش ICT کشور  که چیزی در حدود  90 درصد است، در حوزه CT  (زیرساخت ارتباطی و شبکه) توزیع می‌شود. 

فقیهی نسبت سرمایه‌گذاری‌ها در بخش CT  (فناوری ارتباطات) و  ITرا در دنیا تقریباً برابر خواند و گفت: پیش‌بینی‌شده است، در چند سال آینده این سهم تغییر کند، به این منظور که 90 درصد نرم‌افزار و خدمات و محتوا تخصیص داده شود و تنها حدود 10 درصد به زیرساخت و شبکه اختصاص یابد.

دبیر ستاد توسعه فناوری اطلاعات، ارتباطات و فضای مجازی معاونت علمی با تأکید بر اهمیت شناخت بازار ICT  دنیا و وضعیت تقسیم‌بندی این بازار بر اساس نرم‌افزار محتوا و زیرساخت شبکه ادامه داد:  برخی از کشورهای توسعه‌یافته که اساس اقتصاد خود را بر مبنا و بستر فناوری اطلاعات و کاربردهای آن قرار داده‌اند، رشد خود را در توسعه اکوسیستم‌های استارتاپی و حمایت از شکل‌گیری یونی کورن ها Unicorn Startup)؛ غول‌های فناوری که رشد سریعی دارند و به ارزش بیش از یک میلیارد دلار می‌رسند(  پیداکرده‌اند و توانسته‌اند با تشکیل چند یونیکورن بزرگ از شرکت‌های نوپا و کوچک فناوری اطلاعات حمایت کنند. 

وی همچنین ابراز کرد: بر همین اساس ستاد توسعه فناوری اطلاعات، ارتباطات و فضای مجازی معاونت علمی، با همین تغییر رویکرد اتفاق افتاده در اکوسیستم فناوری اطلاعات در دنیا، برنامه‌هایش  را مبتنی بر این تغییر پارادایم و در قالب هفت برنامه اصلی دنبال می‌کند.

تمرکز بر توسعه کسب‌وکارهای نوپا
فقیهی با اشاره به چرخه عمر فناوری اطلاعات و ارتباطات در دنیا گفت: در نظر داریم در ستاد توسعه فناوری اطلاعات، ارتباطات و فضای مجازی معاونت علمی، از  کسب‌وکارهایی که در مرحله تولد هستند و متناسب با نیاز بازار در کشور در حال فعالیت‌اند، حمایت کنیم و برای حمایت این کسب‌وکارها و همچنین شکل‌گیری یونیکورن ها ، شرکت‌های بزرگ و سرمایه‌گذاران را به این عرصه فرابخوانیم.

نظارت بر اجرای پیوست فناوری‌ها
وی در ادامه با اشاره به این‌که مهم‌ترین محور حمایت از  تشکیل چند یونیکورن تخصصی؛ حوزه ICT است، گفت:  نه‌تنها در کنار این موضوعات، بخش زیرساخت‌ تجهیزات و شبکه را فراموش نکرده‌ایم بلکه روش‌های حمایتی را این‌گونه تغییر داده‌ایم که به‌جای پرداخت مستقیم پول به‌طرف عرضه، از طرف تقاضا اقدام کنیم. 

دبیر ستاد توسعه فناوری اطلاعات، ارتباطات و فضای مجازی معاونت علمی، ادامه داد:  بر اساس قانون و پیوست فناوری در بخش ارتباطات، در  نظر داریم با تحریک تقاضا در بازار، پیوست فناوری را با کمک وزارت ارتباطات و اپراتورها و همچنین دیگر بخش‌ها در صنعت اجرا کنیم؛ بر همین اساس قرار است، آنجایی که تقاضا وجود دارد برای تولید حمایت کنیم.

ایجاد همگرایی در منابع و تسهیلات بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور
فقیهی با اشاره به اینکه منابع موجود در بخش فناوری به طرق مختلف هزینه می‌شود گفت: منابع از طرق مختلفی همچون وام وجوه اداری شده توسط وزارت ارتباطات، اعطای تسهیلات از سوی صندوق الکترونیک و همچنین صندوق نوآوری و شکوفایی هزینه می‌شود، ازاین‌رو ستاد، نخست در نظر دارد بر اساس جلسات هماهنگی که مابین وزارت ارتباطات  و وزارت صنعت برپاشده است، به یکپارچه‌سازی تسهیلات و حمایت‌ها بپردازد تا منابع  موجود؛ همگرا و در جهت تحقق اهداف این بخش هزینه شود.

حمایت از چند پروژه شاخص ملی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات
دبیر ستاد توسعه فناوری اطلاعات، ارتباطات و فضای مجازی معاونت علمی از حمایت چند پروژه ملی شاخص فناوری اطلاعات و ارتباطات که در زندگی مردم تأثیرگذار هستند، خبر داد و گفت: در حال حاضر  در فاز مطالعه و شناخت این پروژه هستیم و رایزنی‌ها  با نهادهای مسئول به‌ویژه شهرداری و وزارت ارتباطات  در حال انجام است .

تدوین پیش‌نویس بهبود اکوسیستم نوآوری
فقیهی در بخش دیگری از سخنان خود، ابراز کرد: ستاد توسعه فناوری ارتباطات، اطلاعات و فضای مجازی معاونت علمی در نظر دارد با مشارکت در تدوین پیش‌نویس لوایح در خصوص بهبود اکوسیستم نوآوری و تأمین مالی نوآورانه فعالیت جدی داشته باشد تا با به سرانجام رسیدن این مهم بتواند باری از حوزه قوانین و مقررات این حوزه بردارد. 

شکل‌گیری پروژه‌های بین‌المللی  و جذب منابع فراملی
به گفته وی، قدم دیگر در خصوص شکل‌گیری پروژه‌های بین‌المللی و جذب منابع فراملی با همکاری مرکز بین‌الملل برداشته خواهد شد. ازآنجاکه به‌تنهایی نمی‌توان با تکیه‌بر سرمایه داخلی، به حمایت از اکوسیستم نوآوری در کشور تکیه کرد،  باید با همکاری معاونت امور بین‌الملل و تبادل فناوری معاونت علمی، در جهت جذب منابع فراملی اقدام کنیم و بتوانیم از این طریق  اکوسیستم نوآوری در کشور را به مرحله اجرایی سازی برسانیم.

تسهیل فضای کسب‌وکار برای استارتاپ ها
فقیهی هدف ستاد توسعه فناوری اطلاعات، ارتباطات و فضای مجازی معاونت علمی را استفاده از ظرفیت کشور در سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و وزارت ارتباطات در  بخش‌های پژوهشی خواند و گفت: در نظر داریم با مشارکت ذی‌نفعان و دستگاه‌های مسئول، کارگروهی ویژه‌ برپا کنیم تا فضای مناسب کسب‌وکار استارتاپ ها را از حیث نظارتی و مقرراتی فراهم کنیم. از سوی دیگر، شرایط مناسب را برای فعالیت این استارتآپ ها با مشارکت ذی‌نفعان و دستگاه‌های مسئول فراهم آوریم و به تسهیل فرایندهایی اجرایی در حوزه کمک کنیم.
وی در پایان افزود: انتظار داریم قوانین موجود در صنعت ارتباطات و فناوری اطلاعات نسبت به گذشته و با توجه به تغییراتی که در این صنعت رخ  می‌دهد بالغ‌تر شود و  از سوی دیگر نیز حمایت از توسعه کسب‌وکارهای نوپا  و ایجاد اشتغال در کشور  صورت گیرد.

حمایت از توسعه اشتغال فناوری اطلاعات محور در روستاها
فقیهی یکی دیگر از برنامه‌های ستاد را حمایت از توسعه اشتغال فناوری اطلاعات محور در روستاها و مراکز محروم خواند و اظهار کرد: توسعه اشتغال و توسعه فناوری اطلاعات در روستاها و مناطق محروم، نیازمند کمک نهادهایی همچون وزارت کشور و وزارت اطلاعات و فناوری اطلاعات است، تا در این طرح با حمایت از ایجاد مراکز نوآوری روستایی از توسعه اشتغال در این مناطق حمایت کنیم.